Wiaty śmietnikowe w Nowej Hucie – jak się z nimi obchodzić?
Nie od dziś wiadomo, że Nowa Huta to nie tylko ogromne blokowisko z lat 50. i 60., ale również prawdziwa perełka architektury urbanistycznej. Jej rozległe osiedla, rozplanowanie ulic i placów, a także charakterystyczna zieleń komponowana są dziedzictwem, które wpisano do rejestru zabytków. Nic dziwnego, że chcemy dbać o tę przestrzeń. Nawet tak prozaiczne elementy, jak wiaty śmietnikowe, powinny harmonizować z unikatowym charakterem tej dzielnicy.
Pomnik historii, a wiaty śmietnikowe?
Tak, dokładnie! Dla niewtajemniczonych – układ urbanistyczny Nowej Huty został uznany za pomnik historii, park kulturowy, a także wpisany do rejestru zabytków. Dlatego każda, nawet najmniejsza ingerencja w tę przestrzeń wymaga ścisłego przestrzegania wytycznych konserwatorskich. Dotyczy to również wiat śmietnikowych, które, jak się okazuje, mogą wiele powiedzieć o charakterze i historii osiedla.
Wiele z tych wiat posiada historyczny charakter, typowy dla danej części Nowej Huty. Jednak z biegiem lat część z nich straciła swój pierwotny blask, a inne zniknęły całkowicie, ustępując miejsca współczesnym, bezstylowym konstrukcjom. I choć te nowoczesne bywają praktyczne, to jednak rażą w zestawieniu z historycznym kontekstem.
Konserwator ma swoje zdanie
Konserwator zabytków przypomina, że wiaty śmietnikowe, stanowiące elementy małej architektury, wpływają na wygląd przestrzeni publicznej i należy traktować je z należytą uwagą. Dlatego w 2015 roku powstało opracowanie „Koncepcja architektoniczna wiat śmietnikowych dla obszaru zabytkowego układu urbanistycznego Nowej Huty”, autorstwa Łukasza Jankiewicza.
Ten dokument jest teraz nieodpłatnie dostępny dla wspólnot mieszkaniowych, które mogą z niego skorzystać, aby zaprojektować wiaty zgodnie z historycznym charakterem osiedla.
Wytyczne Konserwatora Zabytków
Ogólne Zasady
Zgodność z Koncepcją Architektoniczną:
- Nowe lub przebudowywane wiaty powinny zgodnie z koncepcjami zawartymi w opracowaniu pt. „Koncepcja architektoniczna wiat śmietnikowych dla obszaru zabytkowego układu urbanistycznego Nowej Huty” autorstwa Łukasza Jankiewicza (2015 r.).
- Dokumentacja dostępna jest bezpłatnie na wniosek wspólnoty mieszkaniowej.
Funkcjonalność:
- Projekt wiaty powinien uwzględniać konieczność umieszczenia pojemników na wszystkie rodzaje odpadów wewnątrz.
- Lokalizowanie pojemników typu „dzwon” poza obrębem wiaty jest niedopuszczalne.
Nawierzchnia Placu:
- Nawierzchnię placu wokół wiaty należy wykonać z charakterystycznych dla Nowej Huty płyt chodnikowych o wymiarach 50×50 cm.
Ochrona Drzew:
- W sąsiedztwie drzew należy zwrócić uwagę na zapisy Uchwały Nr XXXIV/886/20 RMK z 22.01.2020 r. dotyczące ochrony drzew na terenie GMK.
Procedura Uzyskania Pozwolenia
Pozwolenie Konserwatorskie:
- Ze względu na wpis układu urbanistycznego Nowej Huty do rejestru zabytków, każda budowa lub rozbudowa wiat śmietnikowych wymaga uzyskania pozwolenia konserwatorskiego na prowadzenie robót budowlanych. Procedura uzyskania pozwolenia jest opisana w dokumencie KZ-2, dostępnym na stronie www.bip.krakow.pl w zakładce „Usługi”.
Dokumentacja Projektowa:
- Projekt wiaty musi opracować osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia oraz uwzględniać wytyczne konserwatorskie.
Składanie Wniosku:
- Wniosek o pozwolenie należy złożyć w Małopolskim Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Krakowie, wraz z kompletną dokumentacją projektową.
Wspólny wysiłek dla pięknej przestrzeni
Niech ten felieton będzie przestrogą i zachętą jednocześnie. Przestrogą, bo nieprzemyślane zmiany mogą zakłócić harmonię tej niezwykłej przestrzeni. Zachętą, bo dobrze zaprojektowane wiaty mogą nie tylko spełniać swoje funkcje, ale też pięknie uzupełniać krajobraz Nowej Huty. W końcu każda wspólnota może nieodpłatnie skorzystać z opracowanej koncepcji architektonicznej, a odnawiane przez nas wiaty będą świadczyć o naszej trosce o dziedzictwo tej wyjątkowej dzielnicy.
Zachęcamy więc wszystkich mieszkańców Nowej Huty do dbania o jej przestrzeń – nawet w najmniejszym wymiarze, bo piękno tkwi w szczegółach!